Hortensia

De bloemen van de Hydrangea zijn doorgaans groot en opvallend. Ze kunnen zowel bolvormig, schermvormig (men noemt deze variëteiten ook wel eens lacecaps of tellers) of kegelvormig (dit zijn dan weer de paniculata cultivars) zijn. Hortensia’s zijn er in enorm veel variëteiten en kleuren. Zowel witte, paarse, blauwe, rode en roze cultivars sieren onze tuinen. Binnen de ‘lacecap’-groep zijn er zelfs tweekleurige cultivars. De lacecaps’s bezitten zowel een krans van opvallende, steriele bloemen met daarbinnen een groep van kleine, echte bloemen. Bij sommige cultivars zal de bloemkleur  van de echte bloemen verschillen van de steriele bloemen. Dit geeft een zeer mooi effect. Alleen al de schermvormige bloemen van de lacecap’s vind ik prachtig.

Wat echter extra is aan veel cultivars is dat ze van kleur veranderen naarmate ze verder in hun bloei zijn. Veel pluimhortensia’s (paniculata-groep) bijvoorbeeld bloeien eerst wit om naar het einde van hun bloeiperiode ‘oud’-roze te verkleuren en uiteindelijk de winter in te gaan als mooie bruingekleurde bloemen. Ze kunnen dan zelfs perfect in droogboeketten verwerkt worden. Op die manier verlengen ze a.h.w. het tuinseizoen in de woonkamer.

Wat de kleuring van hortensia’s betreft is bij veel tuinliefhebbers gekend dat de roze en blauwe cultivars al eens speciaal durven doen. Roze cultivars worden nl. blauw en omgekeerd. Dit bijzonderheidje heeft te zien met de zuurgraad van de bodem. Een zure bodem geeft blauwe bloemen, een kalkrijke bodem roze. Een eerder neutrale bodem geeft dan weer kleuringen tussen beide in en gaat dan weer allerlei tinten paars opleveren. Hortensia’s, … call me crazy maar met al die kleurvariaties en kleuraanpassingen zijn het eerder kameleon’s, ja toch?

Eén van de populairste hortensia’s is ongetwijfeld Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ wat meteen ook, samen met een aantal paniculata variëteiten, de voornaamste cultivar is die ik op mijn kwekerij teel. Men noemt deze soort verkeerdelijk ook wel eens ‘sneeuwbal’. Dit kan soms verwarrend zijn aangezien sneeuwbal eigenlijk de Nederlandse naam is voor een andere mooie heester, de winter- en voorjaarsbloeier Viburnum.

 Hydrangea ‘Annabelle’ heeft zijn populariteit vooral te danken aan zijn prachtige grote (tot 25cm diameter), witte, bolvormige bloemen. De bloemen verschijnen vanaf juni en bloeien tot september – oktober. Dit is meteen ook de reden waarom deze hortensia altijd rijkelijk zal bloeien. Andere Hydrangea’s (vb. Hydrangea macrophylla cultivars) leggen hun bloemknoppen aan voor de winter. Hierdoor kan het gebeuren dat bij strenge vorst deze bloemknoppen gaan invriezen waardoor er slechts gedeeltelijke bloei zal zijn in het volgende seizoen. Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ (en ook de Hydrangea paniculata variëteiten – met kegelvormige witroze bloemen) bloeien echter op éénjarig hout (hout gevormd na de winter) waardoor ze pas bloeien vanaf juni en ze van (late)vorst geen last hebben. Ze bloeien dan ook steeds massaal.

Deze bloei-eigenschap heeft nog een tweede voordeel, nl. de snoei. Doordat ze slechts vanaf juni bloeien kan je hortensia ‘Annabelle’ zowel voor als na de winter (tot april) snoeien. Dit tot ongeveer 30cm boven de grond. Na de snoei zullen ze in het voorjaar snel uitlopen, groeien tot ongeveer 1m hoogte en vervolgens bloeien. Hebt u geen zin gehad om te snoeien of  bent u het gewoonweg vergeten? Geen nood, zelfs zonder snoei zullen uw Annabelle’s het goed doen en prachtig bloeien. U zult zelfs nog meer bloemen bekomen al zullen ze een kleinere diameter bereiken. De planten gaan dan weliswaar hoger uitgroeien en kunnen zelfs een hoogte van 1.75m bereiken. Vrees echter niet, door ze effectief jaarlijks kort te snoeien is hun maximale hoogte slechts 1 tot 1.2m.

Hortensia’s zijn er dus in alle vormen, maten en kleuren. Ook qua gebruikstoepassing zijn ze veelzijdig. Zo zijn er hortensia’s in struikvorm, hortensia’s op stam en zelfs klimhortensia’s die muren tot een hoogte van 8 à 10m gemakkelijk kunnen begroeien (of die je zelfs als bodembedekker kan toepassen op beschaduwde en ruime plaatsen, bv. tussen bomen in parktuinen).

Hortensia is een gemakkelijke en sterke plant die zowel in moderne als klassieke tuinen toegepast worden. Ze worden aangeplant als solitair, als informele haagplant, maar ook in grote groepen om vlakken mee dicht te planten wat zeer effectief is om onkruidarme percelen te creëren.

De meeste soorten houden van een plekje in de schaduw of halfschaduw. Enkel ‘Annabelle’ en de paniculata cultivars verdragen wat meer zon. Hoe dan ook, waar u ze ook plant zorg er steeds voor dat ze voldoende water krijgen. Want dat is zeker nodig gezien de Hydrangea enorm veel water verbruikt. Met voeden mag je matig zijn. Een teveel aan meststof kan er nl. voor zorgen dat uw planten wel zeer snel groeien, maar minder of niet bloeien. Het is daarom beter te wachten met voeden tot zodra de eerste bloemen verschijnen. Vanaf dan mag u wel nog een tweetal voedingsgiften (eens in juni en eens in augustus) met een organische, universele meststof  geven (bij Groengeert verdelen we het merk Orgal).

Hortensia’s doen het zowel goed op een licht zure als op een wat kalkrijkere bodem. Vooral de witbloeiende variëteiten hebben niet echt een uitgesproken voorkeur. Enkel de roze en blauwe cultivars kunnen wel eens wat rare streken vertonen. Blauwe worden roos en roze worden blauw (of een kleur ergens tussenin) wanneer de zuurgraad van de bodem niet optimaal is. Tip: voor het behouden van de mooie blauwe kleur van uw hortensia’s is een zuurdere bodem (eventueel wat turf of heidegrond vermengen met de tuinaarde) vereist. Het toevoegen van aluin aan de grond bevordert ook de blauwe kleur. Wenst u liever mooi roze hortensia’s dan zorgt u voor een kalkrijke bodem. Regelmatig wat kalk (bv. zeewierkalk) geven is dan de boodschap. Eén- of tweemaal per jaar is echter voldoende. Wij gebruiken hiertoe gekorrelde magnesiumkalk wat meteen ook nog een hoger magnesiumpercentage bevat dan gewone zeewierkalk. Dit zal de groene kleur van uw planten nog meer bevorderen (deze magnesiumkalk is trouwens ook zeer geschikt voor uw gazon of de moestuin en zorgt voor stevige en goed afgeharde planten).

Hortensia’s zijn er dus voor iedereen! Gemakkelijk in onderhoud, divers in hoogten, kleurrijk, structuur brengend in de tuin en, indien in groep toegepast, zelfs onkruidwerend. Wat kan je nog meer verlangen? Hmm, … een snijbloem voor in de vaas misschien? Mits tijdig geknipt zijn ze ook daartoe geschikt. Als droogbloem in een herfstboeket? Yep, eveneens geschikt J.

Wie herinnert zich nog de rijkelijk, met grote, bolvormige bloemen, bloeiende struik langs een schuur of langs het huis bij oma of opa of op een oude boerderij? Het zijn of waren de, wat men noemt, boerenhortensia’s. Hedendaags treft men zowel in moderne als in rustieke tuinen opnieuw die mooie boerenhortensia’s (Hydrangea macrophylla) in diverse variëteiten. De absolute topper blijft momenteel wel de witbloeiende Hydrangea ‘Annabelle’. Sinds kort heeft deze er trouwens een zusje bij nl. een roosbloeiende variant, Pink Annabelle of Hydrangea ‘Invincibelle’^® genaamd. Ook Hydrangea ‘Bella Anna’^® is zo’n nieuwe roosbloeiende cultivar.